Luật Công chứng 2024 là một bước ngoặt quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về công chứng tại Việt Nam. Được Quốc hội thông qua nhằm thay thế cho Luật Công chứng năm 2014, bộ luật mới này không chỉ điều chỉnh các quy định cũ vốn đã bộc lộ nhiều bất cập, mà còn bổ sung nhiều quy định mới, hướng đến sự minh bạch, hiện đại và chuyên nghiệp hóa hoạt động công chứng.
Bài viết sau đây của teddybearsofdoom.org sẽ giúp bạn hiểu rõ toàn diện về Luật Công chứng 2024, bao gồm: các điểm mới nổi bật, tác động đến người dân và tổ chức hành nghề công chứng, cũng như những điều cần lưu ý khi thực hiện các thủ tục công chứng trong thời gian tới.
1. Tổng quan về Luật Công chứng 2024
1.1. Thời điểm ban hành và hiệu lực
Luật Công chứng 2024 được Quốc hội khóa XV thông qua vào tháng 1/2024.
Luật sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, thay thế cho Luật Công chứng năm 2014.
1.2. Mục tiêu ban hành
Luật Công chứng 2024 ra đời nhằm:
- Khắc phục những bất cập của luật cũ
- Tăng cường quản lý nhà nước về công chứng
- Nâng cao chất lượng dịch vụ công chứng
- Phù hợp với sự phát triển công nghệ và hội nhập quốc tế
2. Những điểm mới đáng chú ý trong Luật Công chứng 2024
2.1. Mở rộng phạm vi hành nghề công chứng
Một trong những điểm nổi bật của Luật Công chứng 2024 là cho phép công chứng viên được hành nghề linh hoạt hơn, kể cả làm việc trực tuyến trong một số trường hợp được phép.
Điều này giúp tăng sự thuận tiện cho người dân và tổ chức, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong ngành công chứng.
2.2. Công chứng trực tuyến: hợp pháp hóa và triển khai thực tế
Lần đầu tiên công chứng online được quy định rõ trong luật.
Người dân có thể nộp hồ sơ công chứng, nhận bản sao công chứng qua nền tảng điện tử, tránh việc đi lại nhiều lần.
Luật Công chứng 2024 cũng cho phép tích hợp chữ ký số, tài liệu điện tử, và dịch vụ công chứng từ xa.
Đây là một bước đi quan trọng trong việc hiện đại hóa dịch vụ công.
2.3. Bổ sung chế tài xử lý vi phạm công chứng
Luật Công chứng 2024 tăng cường chế tài đối với công chứng viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Quy định rõ các hành vi vi phạm như:
- Cố ý xác nhận sai nội dung
- Nhận hối lộ để làm sai lệch hồ sơ
- Làm giả tài liệu công chứng
Các vi phạm này có thể bị xử lý hành chính, đình chỉ hành nghề, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự.
2.4. Quy định rõ về công chứng viên tập sự
Người muốn trở thành công chứng viên phải trải qua thời gian tập sự tối thiểu 12 tháng.
Phải có đánh giá sát hạch từ tổ chức hành nghề công chứng trước khi được cấp thẻ hành nghề.
Điều này nhằm nâng cao chất lượng nhân sự trong ngành.
2.5. Tăng cường kiểm tra, thanh tra tổ chức hành nghề
Luật quy định Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp các tỉnh thành có trách nhiệm thanh tra định kỳ các tổ chức hành nghề công chứng.
Mục tiêu là đảm bảo tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi của công dân và hạn chế tiêu cực trong hoạt động công chứng.
>>>Xem thêm: Tìm hiểu Luật Đường bộ 2024
3. Các nội dung chính được điều chỉnh trong Luật Công chứng 2024
3.1. Đối tượng áp dụng
- Công dân Việt Nam
- Cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu công chứng
- Tổ chức hành nghề công chứng, công chứng viên
- Cơ quan quản lý nhà nước về công chứng
3.2. Các loại văn bản, hợp đồng được công chứng
Bao gồm nhưng không giới hạn:
- Hợp đồng mua bán, chuyển nhượng đất đai, nhà ở
- Hợp đồng vay mượn tài sản
- Di chúc
- Văn bản ủy quyền
- Giấy tờ hành chính liên quan đến thừa kế, tài sản
3.3. Quy trình công chứng theo Luật Công chứng 2024
Gồm các bước chính:
- Tiếp nhận hồ sơ công chứng (trực tiếp hoặc trực tuyến)
- Kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ
- Thẩm định nội dung và đối chiếu thông tin
- Tiến hành ký xác nhận công chứng
- Lưu trữ hồ sơ và trả kết quả
4. Tác động của Luật Công chứng 2024 đến người dân và tổ chức
4.1. Đối với người dân
Thuận tiện hơn khi thực hiện thủ tục công chứng, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa
Tiết kiệm thời gian, chi phí nhờ dịch vụ công chứng trực tuyến
Được bảo vệ tốt hơn về quyền lợi, nhờ quy định chặt chẽ về trách nhiệm công chứng viên
4.2. Đối với tổ chức hành nghề công chứng
Phải nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin
Có cơ hội mở rộng hoạt động, ứng dụng công nghệ số, cung cấp dịch vụ hiện đại hơn
Bị giám sát chặt chẽ hơn, hạn chế tình trạng công chứng viên “ký bừa”, “ký thuê”
4.3. Đối với cơ quan quản lý
Có thêm công cụ để kiểm soát và thanh tra hiệu quả hoạt động công chứng
Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong tư pháp
Tăng khả năng phát hiện, xử lý các sai phạm kịp thời
5. Những lưu ý quan trọng khi thực hiện công chứng theo luật mới
5.1. Nắm rõ quy định về công chứng online
Chỉ những văn bản không yêu cầu chứng kiến trực tiếp mới được công chứng online
Người thực hiện cần có chữ ký số hợp lệ và thiết bị phù hợp
5.2. Kiểm tra kỹ thông tin cá nhân, nội dung văn bản
Tránh tình trạng sai sót gây hậu quả pháp lý
Nếu phát hiện lỗi, phải yêu cầu chỉnh sửa trước khi ký công chứng
5.3. Lựa chọn tổ chức hành nghề uy tín
Nên ưu tiên các tổ chức có công chứng viên kinh nghiệm, hoạt động minh bạch
Kiểm tra thông tin hành nghề trên hệ thống tra cứu công chứng quốc gia
6. Câu hỏi thường gặp về Luật Công chứng 2024
Luật Công chứng 2024 có thay đổi quy định về phí công chứng không?
Có. Mức thu phí sẽ được điều chỉnh linh hoạt theo dịch vụ trực tiếp hoặc trực tuyến, phù hợp với thị trường, đảm bảo minh bạch và có niêm yết giá rõ ràng
Tôi có thể công chứng từ xa không cần đến văn phòng công chứng không?
Được, nếu loại văn bản cho phép công chứng online và bạn có đầy đủ hồ sơ, thiết bị và ký số hợp lệ
Công chứng viên vi phạm bị xử lý như thế nào?
Có thể bị xử phạt hành chính, tước thẻ hành nghề hoặc truy tố nếu vi phạm nghiêm trọng như làm giả giấy tờ, lợi dụng chức vụ
7. Kết luận
Luật Công chứng 2024 không chỉ là bước tiến pháp lý quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam mà còn mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành công chứng: hiện đại, minh bạch và gần gũi hơn với người dân. Với các quy định mới về công chứng trực tuyến, giám sát công chứng viên và xử lý vi phạm nghiêm khắc, luật sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân và doanh nghiệp.
>>>Xem thêm: Luật Đất đai 2024: Những điểm mới nổi bật bạn cần quan tâm